啄木鸟科

啄木鸟科(学名:Picidae):是鸟纲鴷形目的1科,约有221种。体长 90~560毫米。该科鸟类头亦大,但颈较长,嘴强硬而直,呈凿形,舌长而能伸缩,先端列生短钩;脚稍短,具3或4趾;尾呈平尾或楔状,羽干坚硬富有弹性,在啄木时支撑身体。共有约34属221种。除大洋洲和南极洲外,均可见到。啄木鸟可以在树上凿孔钩虫,它的嘴巴又长又尖又硬,能一直插进坚硬的木质部,舌头又长又细,长了许多倒刺,表面布满一层粘液,可以准确无误地把害虫钩出来。主要吃隐藏在树干内部蛀食的天牛、透翅蛾、吉丁虫等害虫。被称为“森林医生”。

中文学名
啄木鸟科
英文学名
Picidae
啄木鸟科

1形态特征

该科鸟类头亦大,但颈较长,嘴强硬而直,呈凿形,鼻孔裸露;角舌骨延成环带状,两侧自咽喉绕过枕部至上嘴基。舌长而能伸缩,先端列生短钩;脚稍短,具3或4趾;初级飞羽9片。头骨为蜥腭型,锄骨被一些成对的骨片所代替,颌腭骨细小远离两侧,胸骨后端每侧有2切刻,胸骨柄分叉。腿肌肉缺栖肌和副股尾肌;尾呈平尾或楔状,尾羽大都12枚,羽干坚硬富有弹性,在啄木时支撑身体。 啄木鸟最为常见的是绿啄木鸟和斑啄木鸟。绿啄木鸟体羽主要是绿色,下体污灰色带有绿色沾染。

啄木鸟科

雄鸟的头顶为红色,非常鲜艳。斑啄木鸟的体形略小,上体羽色是黑底有白斑,以翅膀上居多,下体棕白色,尾下部是红色,雄鸟的头的后部也是红色。还有一种体形更小的啄木鸟叫蚁鴷,也较为常见,它的羽色比较特别,上体是淡银灰色的底色,密布着暗褐色的斑纹,好像蛇皮的花纹,下体近白色。它不会攀登树木,也不啄木捕虫,却在地上觅食蚂蚁,所以也叫地啄木鸟。

2分布范围

分布于欧亚大陆及非洲北部,包括整个欧洲、北回归线以北的非洲地区、阿拉伯半岛以及喜马拉雅山-横断山脉-岷山-秦岭-淮河以北的亚洲地区。印度洋,包括马达加斯加群岛及其附近岛屿。非洲中南部地区,包括阿拉伯半岛的南部、撒哈拉沙漠(北回归线)以南的整个非洲大陆。中南半岛和中国的东南沿海地区,包括缅甸、越南、老挝、柬埔寨、泰国以及中国的东南沿海地区、香港、海南岛。太平洋诸岛屿,包括中国的台湾省、东沙群岛、西沙群岛、中沙群岛、南沙群岛以及菲律宾、文莱、马来西亚、新加坡、印度尼西亚的苏门答腊、爪哇岛以及巴布亚新几内亚。华莱士区,指传统的华莱士线(从棉兰老岛的东侧海域经望加锡海峡至巴厘岛与龙目岛之间)以东、巴布亚新几内亚以西的区域,包括印度尼西亚的苏拉威西岛、努沙登加拉群岛、西南群岛、摩鹿加群岛(马鲁古群岛)、东帝汶等岛屿。印度次大陆及中国的西南地区,包括印度、孟加拉、不丹、锡金、尼泊尔、巴基斯担、斯里兰卡、马尔代夫以及中国西藏的东南部地区等。中南半岛和中国的东南沿海地区,包括缅甸、越南、老挝、柬埔寨、泰国以及中国的东南沿海地区、香港、海南岛。太平洋诸岛屿,包括中国的台湾省、东沙群岛、西沙群岛、中沙群岛、南沙群岛以及菲律宾、文莱、马来西亚、新加坡、印度尼西亚的苏门答腊、爪哇岛以及巴布亚新几内亚。北美地区,包括美国、加拿大、格陵兰、百慕大群岛、圣皮埃尔和密克隆群岛及墨西哥境内北美与中美洲之间的过渡地带。中美洲,地处北美与南美之间,包括危地马拉、伯里兹、洪都拉斯、萨尔瓦多、尼加拉瓜、哥斯达黎加、巴拿马、巴哈马、古巴、海地、牙买加、多米尼加、安提瓜和巴布达、圣文森特和格林纳丁斯、圣卢西亚、巴巴多斯、格林纳达、特立尼达与多巴哥等国家和地区。南美洲,包括哥伦比亚、委内瑞拉、圭亚那、苏里南、厄瓜多尔、秘鲁、玻利维亚、巴拉圭、巴西、智利、阿根廷、乌拉圭以及马尔维纳斯群岛(也称福克兰群岛)。

啄木鸟科

3生活习性

啄木鸟有极为高超的捕虫本领,它的嘴强直而尖,不仅能啄开树皮,而且也能啄开坚硬的木质部分,很像木工用的凿子,它的舌细长而柔软,能长长地伸出嘴的外面,还有一对很长的舌角骨,围在头骨的外面,起到特殊的弹簧作用,舌骨角的曲张,可以使舌头伸缩自如,舌尖角质化,有成排的倒须钩和粘液,非常适合钩取树干上的昆虫及幼虫。它们用嘴敲击树干,在寂静的林中发出“笃,笃……”的声音,如果发现树干的某处有虫,就紧紧地攀在树上,头和嘴与树干几乎垂直,先将树皮啄破,将害虫用舌头一一钩出来吃掉,将虫卵也用粘液粘出。当遇到虫子躲藏在树干深部的通道中时,它还会巧施“击鼓驱虫”的妙计,用嘴在通道处敲击,发出特异的、使害虫产生恐惧的击鼓声,使害虫在声波的刺激下,昏头转向,四处窜动,往往企图逃出洞口,而恰好被等在这里的啄木鸟擒而食之。它们一般要把整株树的小囊虫彻底消灭才转移到另一棵树上,碰到虫害严重的树,就会在这棵树上连续工作上几天,直到全部清除害虫为止。

啄木鸟科

啄木鸟啄食的害虫包括森林中鞘翅目的象甲、伪步行甲、天牛幼虫、金龟甲,鳞翅目的逼债蛾、螟蛾,以及花蝽象、臭蝽象、蝗虫、蚂蚁、蛴螬、小囊虫、天牛幼虫、蛴螬、白蚁等。

4相关知识

啄木鸟科

啄木鸟每天敲击树木约为500—600次,啄木的速度极快,几乎是音速的两倍,这样它的头部则不可避免地要受到非常剧烈的震动,但它既不会得脑震荡,也不会头痛。原来在啄木鸟的头上至少有三层防震装置,它的头骨结构疏松而充满空气,头骨的内部还有一层坚韧的外脑膜,在外脑膜和脑髓之间有一条狭窄的空隙,里面含有液体,减低了震波的流体传动,起到了消震的作用。由于突然旋转的运动比直线的水平运动更容易造成脑损伤,所以在它头的两侧都生有发达而强有力的肌肉,可以起到防震、消震的作用。这种精妙的防震设置原理,给防震工程学提供了安全运动防护帽和防震盔的正确设计方案,现代的防护帽都具有一个坚硬的外壳,里面为一个松软的套具,它们之间留有一定的空隙,帽中再加上一个防护领圈,以防止在突然碰撞时造成旋转运动。由于啄木鸟为保护树木所作出的巨大贡献,人们称它们为“森林卫士”或“树木医生”。在k国的一些古书里,很早就有关于啄木鸟啄木食虫的记载,例如《禽经》中有“ 志在木”,《异物志》中有“穿木食蠹”的记载,明朝李时珍的《本草纲目》则指出:“此鸟斫裂树木取蠹食故名”,还指出:“(啄木鸟)刚爪利嘴,嘴如锥,长数寸,舌长于嘴,其端有针刺,啄得蠹,以舌钩出”。此外还有“南山有鸟,其名啄木。饥则啄树,暮则巢宿。无干于人,惟志所欲,性清者荣,性浊者辱。”,以及“丁丁向晚急还稀,啄遍庭槐未肯归。终日为君除蠹害,莫嫌无事不频飞。”等歌咏啄木鸟的诗作,可见啄木鸟自古就受到人们的喜爱和赞美。

5保护级别

全部列入《世界自然保护联盟》(IUCN)2012年濒危物种红色名录ver3.1。3种——极危(CR);6种——易危(VU);15种——近危(NT)。

6该科种类

啄木鸟科(34属 221种)  

啄木鸟科(34属 221种)  

  
中文名称学 名

1.

黄嘴栗啄木鸟

Blythipicus pyrrhotis

2.

小栗啄木鸟

Blythipicus rubiginosus

3.

厄瓜多尔啄木鸟

Campephilus gayaquilensis

4.

淡嘴啄木鸟

Campephilus guatemalensis

5.

朱腹啄木鸟

Campephilus haematogaster

6.

帝啄木鸟

Campephilus imperialis

7.

乳白背啄木鸟

Campephilus leucopogon

8.

阿根廷啄木鸟

Campephilus magellanicus

9.

朱冠啄木鸟

Campephilus melanoleucos

10.

强健啄木鸟

Campephilus pollens

11.

象牙嘴啄木鸟

Campephilus principalis

12.

南美啄木鸟

Campephilus robustus

13.

红颈啄木鸟

Campephilus rubricollis

14.

金尾啄木鸟

Campethera abingoni

15.

班氏啄木鸟

Campethera bennettii

16.

绿背啄木鸟

Campethera cailiautii

17.

褐耳啄木鸟

Campethera caroli

18.

小绿啄木鸟

Campethera maculosa

19.

蒙巴萨啄木鸟

Campethera mombassica

20.

棕斑啄木鸟

Campethera nivosa

21.

南非啄木鸟

Campethera notata

22.

东非啄木鸟

Campethera nubica

23.

红点啄木鸟

Campethera punctuligera

24.

赖氏啄木鸟

Campethera scriptoricauda

25.

喀麦隆啄木鸟

Campethera tullbergi

26.

中美啄木鸟

Celeus castaneus

27.

南美啄木鸟

Celeus elegans

28.

淡黄冠啄木鸟

Celeus flavescens

29.

乳白啄木鸟

Celeus flavus

30.

鳞胸啄木鸟

Celeus grammicus

31.

桂红啄木鸟

Celeus loricatus

32.

白冠啄木鸟

Celeus lugubris

33.

棕头啄木鸟

Celeus spectabilis

34.

环颈啄木鸟

Celeus torquatus

35.

波纹啄木鸟

Celeus undatus

36.

黑腰啄木鸟

Chrysocolaptes festivus

37.

大金背啄木鸟

Chrysocolaptes lucidus

38.

黑颈扑翅鴷

Colaptes atricolliss

39.

北扑翅鴷

Colaptes auratus

40.

草原扑翅鴷

Colaptes campestris

41.

黄扑翅鴷

Colaptes chrysoides

42.

古巴扑翅鴷

Colaptes fernandinae

43.

绿斑扑翅鴷

Colaptes melanochloros

44.

金胸扑翅鴷

Colaptes melanolaimus

45.

智利扑翅鴷

Colaptes pitius

46.

斑胸扑翅鴷

Colaptes punctigula

47.

安第斯扑翅鴷

Colaptes rupicola

48.

信德啄木鸟

Dendrocopos assimilis

49.

褐额啄木鸟

Dendrocopos auriceps

50.

大吉岭啄木鸟

Dendrocopos darjellensis

51.

喜马拉雅啄木鸟

Dendrocopos himalayensis

52.

侏儒啄木鸟

Dendrocopos kizuki

53.

黄褐胸啄木鸟

Dendrocopos macei

54.

菲律宾啄木鸟

Dendrocopos maculatus

55.

巽他啄木鸟

Dendrocopos moluccensis

56.

褐头啄木鸟

Dendrocopos nanus

57.

褐背啄木鸟

Dendrocopos obsoletus

58.

叙利亚啄木鸟

Dendrocopos syriacus

59.

苏拉威西啄木鸟

Dendrocopos temminckii

60.

金背啄木鸟

Dendropicos abyssinicus

61.

小灰啄木鸟

Dendropicos elachus

62.

埃氏啄木鸟

Dendropicos elliotii

63.

暗红啄木鸟

Dendropicos fuscescens

64.

加蓬啄木鸟

Dendropicos gabonensis

65.

灰啄木鸟

Dendropicos goertae

66.

非洲灰啄木鸟

Dendropicos griseocephalus

67.

哀啄木鸟

Dendropicos lugubris

68.

须啄木鸟

Dendropicos namaquus

69.

斑胸啄木鸟

Dendropicos poecilolaemus

70.

火腹啄木鸟

Dendropicos pyrrhogaster

71.

灰头啄木鸟

Dendropicos spodocephalus

72.

斯氏啄木鸟

Dendropicos stierlingi

73.

金冠啄木鸟

Dendropicos xantholophus

74.

小金背啄木鸟

Dinopium benghalense

75.

金背三趾啄木鸟

Dinopium javanense

76.

绿背三趾啄木鸟

Dinopium rafflesii

77.

喜山三趾啄木鸟

Dinopium shorii

78.

盔啄木鸟

Dryocopus galeatus

79.

安岛啄木鸟

Dryocopus hodgei

80.

白腹黑啄木鸟

Dryocopus javensis

81.

细纹黑啄木鸟

Dryocopus lineatus

82.

黑啄木鸟

Dryocopus martius

83.

北美黑啄木鸟

Dryocopus pileatus

84.

南美黑啄木鸟

Dryocopus schulzi

85.

苍头竹啄木鸟

Gecinulus grantia

86.

竹啄木鸟

Gecinulus viridis

87.

地啄木鸟

Geocolaptes olivaceus

88.

黑冠啄木鸟

Hemicircus canente

89.

灰黄啄木鸟

Hemicircus concretus

90.

红胸蚁鴷

Jynx ruficollis

91.

蚁鴷

Jynx torquilla

92.

黑棕斑啄木鸟

Meiglyptes jugularis

93.

黄腰斑啄木鸟

Meiglyptes tristis

94.

黄颈斑啄木鸟

Meiglyptes tukki

95.

金额啄木鸟

Melanerpes aurifrons

96.

白额啄木鸟

Melanerpes cactorum

97.

白啄木鸟

Melanerpes candidus

98.

红腹啄木鸟

Melanerpes carolinus

99.

金枕啄木鸟

Melanerpes chrysauchen

100.

金颊啄木鸟

Melanerpes chrysogenys

101.

黄须啄木鸟

Melanerpes cruentatus

102.

红头啄木鸟

Melanerpes erythrocephalus

103.

黄额啄木鸟

Melanerpes flavifrons

104.

橡树啄木鸟

Melanerpes formicivorus

105.

瓜岛啄木鸟

Melanerpes herminieri

106.

霍氏啄木鸟

Melanerpes hoffmanni

107.

灰胸啄木鸟

Melanerpes hypopolius

108.

刘氏啄木鸟

Melanerpes lewis

109.

波多黎各啄木鸟

Melanerpes portoricensis

110.

黑颊啄木鸟

Melanerpes pucherani

111.

尤卡坦啄木鸟

Melanerpes pygmaeus

112.

牙买加啄木鸟

Melanerpes radiolatus

113.

红冠啄木鸟

Melanerpes rubricapillus

114.

拉美啄木鸟

Melanerpes striatus

115.

大红腹啄木鸟

Melanerpes superciliaris

116.

吉拉啄木鸟

Melanerpes uropygialis

117.

栗啄木鸟

Micropternus brachyurus

118.

暗黄啄木鸟

Mulleripicus fulvus

119.

乌啄木鸟

Mulleripicus funebris

120.

大灰啄木鸟

Mulleripicus pulverulentus

121.

安岛姬啄木鸟

Nesoctites micromegas

122.

白顶啄木鸟

Picoides albolarvatus

123.

黑背啄木鸟

Picoides arcticus

124.

纹胸啄木鸟

Picoides atratus

125.

红顶啄木鸟

Picoides borealis

126.

星头啄木鸟

Picoides canicapillus

127.

赤胸啄木鸟

Picoides cathpharius

128.

黄颈啄木鸟

Picoides darjellensis

129.

阿拉伯啄木鸟

Picoides dorae

130.

美国三趾啄木鸟

Picoides dorsalis

131.

棕腹啄木鸟

Picoides hyperythrus

132.

小星头啄木鸟

Picoides kizuki

133.

白翅啄木鸟

Picoides leucopterus

134.

白背啄木鸟

Picoides leucotos

135.

条纹啄木鸟

Picoides lignarius

136.

纹腹啄木鸟

Picoides macei

137.

黄冠啄木鸟

Picoides mahrattensis

138.

大斑啄木鸟

Picoides major

139.

中斑啄木鸟

Picoides medius

140.

小斑啄木鸟

Picoides minor

141.

格斑啄木鸟

Picoides mixtus

142.

绒啄木鸟

Picoides pubescens

143.

纹背啄木鸟

Picoides scalaris

144.

褐斑啄木鸟

Picoides stricklandi

145.

三趾啄木鸟

Picoides tridactylus

146.

长嘴啄木鸟

Picoides villosus

147.

灰顶啄木鸟

Piculus auricularis

148.

白眉啄木鸟

Piculus aurulentus

149.

纹颊啄木鸟

Piculus callopterus

150.

黄绿啄木鸟

Piculus chrysochloros

151.

黄喉啄木鸟

Piculus flavigula

152.

白喉啄木鸟

Piculus leucolaemus

153.

利塔啄木鸟

Piculus litae

154.

红背啄木鸟

Piculus rivolii

155.

高原啄木鸟

Piculus rubiginosus

156.

棕翅啄木鸟

Piculus simplex

157.

白尾姬啄木鸟

Picumnus albosquamatus

158.

金额姬啄木鸟

Picumnus aurifrons

159.

纯胸姬啄木鸟

Picumnus castelnau

160.

栗姬啄木鸟

Picumnus cinnamomeus

161.

白斑姬啄木鸟

Picumnus cirratus

162.

眼斑姬啄木鸟

Picumnus dorbygnianus

163.

辉姬啄木鸟

Picumnus exilis

164.

茶色姬啄木鸟

Picumnus fulvescens

165.

锈颈姬啄木鸟

Picumnus fuscus

166.

灰姬啄木鸟

Picumnus granadensis

167.

斑姬啄木鸟

Picumnus innominatus

168.

拉氏姬啄木鸟

Picumnus lafresnayi

169.

赭色姬啄木鸟

Picumnus limae

170.

尖头姬啄木鸟

Picumnus minutissimus

171.

杂色姬啄木鸟

Picumnus nebulosus

172.

黑斑啄木鸟

Picumnus nigropunctatus

173.

暗绿姬啄木鸟

Picumnus olivaceus

174.

奥里姬啄木鸟

Picumnus pumilus

175.

姬啄木鸟

Picumnus pygmaeus

176.

棕胸姬啄木鸟

Picumnus rufiventris

177.

厄瓜多尔姬啄木鸟

Picumnus sclateri

178.

白腹姬啄木鸟

Picumnus spilogaster

179.

鳞斑姬啄木鸟

Picumnus squamulatus

180.

斑胸姬啄木鸟

Picumnus steindachneri

181.

细斑姬啄木鸟

Picumnus subtilis

182.

赭领姬啄木鸟

Picumnus temminckii

183.

巴西姬啄木鸟

Picumnus varzeae

184.

日本绿啄木鸟

Picus awokera

185.

灰头绿啄木鸟

Picus canus

186.

黄冠绿啄木鸟

Picus chlorolophus

187.

黑头绿啄木鸟

Picus erythropygius

188.

大黄冠啄木鸟

Picus flavinucha

189.

斑喉绿啄木鸟

Picus mentalis

190.

镶红绿啄木鸟

Picus miniaceus

191.

红翅绿啄木鸟

Picus puniceus

192.

红颈绿啄木鸟

Picus rabieri

193.

鳞腹绿啄木鸟

Picus squamatus

194.

利氏绿啄木鸟

Picus vaillantii

195.

条纹胸啄木鸟

Picus viridanus

196.

绿啄木鸟

Picus viridis

197.

花腹绿啄木鸟

Picus vittatus

198.

鳞喉绿啄木鸟

Picus xanthopygaeus

199.

橙背啄木鸟

Reinwardtipicus validus

200.

冲绳啄木鸟

Sapheopipo noguchii

201.

棕啄木鸟

Sasia abnormis

202.

非洲姬啄木鸟

Sasia africana

203.

白眉棕啄木鸟

Sasia ochracea

204.

红颈吸汁啄木鸟

Sphyrapicus nuchalis

205.

红胸吸汁啄木鸟

Sphyrapicus ruber

206.

威氏吸汁啄木鸟

Sphyrapicus thyroideus

207.

黄腹吸汁啄木鸟

Sphyrapicus varius

208.

红晕啄木鸟

Veniliornis affinis

209.

朱背啄木鸟

Veniliornis callonotus

210.

金领啄木鸟

Veniliornis cassini

211.

乔科啄木鸟

Veniliornis chocoensis

212.

黄臀啄木鸟

Veniliornis dignus

213.

点额啄木鸟

Veniliornis frontalis

214.

褐啄木鸟

Veniliornis fumigatus

215.

红腰啄木鸟

Veniliornis kirkii

216.

黄耳啄木鸟

Veniliornis maculifrons

217.

斑腹啄木鸟

Veniliornis nigriceps

218.

小啄木鸟

Veniliornis passerinus

219.

红啄木鸟

Veniliornis sanguineus

220.

点斑啄木鸟

Veniliornis spilogaster

221.

古巴绿啄木鸟

Xiphidiopicus percussus